Diyaliz hemşireliği, hemşirelik okulunu bitirdikten sonra üç ay diyaliz kursu görerek veya iki yıl diyaliz teknikerliği eğitimi alarak yapılabilir. Diyaliz hemşiresi, diyaliz merkezindeki çalışma kurallarına uyar ve uyulmasını sağlar. Diyaliz merkezine gelen hastanın kabulünü yapar, hastaya diyaliz işlemi hakkında bilgi verir. Hastanın dosya ile ilgili işlemleri yapar, gerekli evrakları hasta ve hasta yakınlarından bilgi alarak tamamlar. Hastanın verdiği bilgileri eksiksiz ve doğru bir şekilde kayıt altına alır. Diyaliz hemşiresi hastanın tedavi planını oluşturur ve uygulamaya koyar, sonuçlara göre gerekirse yeni bir plan yapar. Hastanın diyaliz gününü ve diyaliz saatini planlar ve hasta ile yakınlarını bilgilendirir. Ayrıca, hastanın adres ve telefon bilgilerini kayıt eder ve hastanın adresine göre servis şoförleri ile görüşüp hastanın servisini ayarlar.

Diyaliz hemşiresi öncelikle diyalize girecek hastanın diyaliz giriş yolunu kontrol etmelidir. Hastanın diyaliz yerinin sağlıklı olması çok önemlidir; eğer diyaliz giriş yeri istenildiği gibi çalışmıyorsa hastaya efektif bir diyaliz yapılamaz. Yapılan diyalizin etkinliği oldukça önemlidir. Hasta diyalize ilk etapta geçici kateterle (juguler kateter, femoral kateter veya subklavyen kateterle) alınır. Bu kateterlerin kullanımı belirli sürelerle sınırlıdır; juguler ve subklavyen kateterin kullanımı iki aydır, femoral kateterin kullanımı ise yetmiş iki saat olup, iyi bakılırsa bir haftayı bulabilir. Bu süreçte hastaya damar durumuna göre arterio-venöz fistül açılmalıdır. Diyaliz hemşiresi hastayı bu işlem için bilgilendirir ve yönlendirir. Eğer hastanın damar yapısı fistül için uygun değilse (diyabetik hastalarda açılan fistüller genelde çalışmaz veya yeterli damar yapısı yoktur), hasta diyaliz hemşiresi tarafından kalıcı kateter için yönlendirilmelidir.

Hasta diyaliz merkezine ulaştıktan sonra diyaliz hemşiresinin gözetiminde önce tartılmalıdır. Daha sonra yatağına alınmalı ve hayati bulguları kontrol edilmelidir. Diyaliz hemşiresi bu bulguları değerlendirerek hastayı diyaliz işlemi hakkında bilgilendirir. Eğer hasta diyalize kalıcı veya geçici kateter ile girecekse kateter bölgesi diyaliz hemşiresi tarafından kontrol edilmeli ve pansumanı yapılmalıdır. Kateterin çalışma kalitesi enjektör ile kontrol edilmeli ve uygun şekilde çalışıyorsa hasta diyalize alınmalıdır. Hasta diyalize alınırken diyaliz hemşiresi hastaya vücudunda herhangi bir kanaması olup olmadığını sormalıdır. Eğer hastanın kanaması varsa (idrar kanaması, burun kanaması, diş eti kanaması, basur kanaması gibi) kan sulandırıcı ilaçlar (heparin, clexan gibi) kanamayı artırabilir ve zaten düşük olan kan seviyesini daha da düşürebilir. Eğer hastanın kanaması yoksa kan sulandırıcı yapılır, varsa heparinsiz diyalize alınır.

Eğer kateter geçici ise hastaya mümkün olduğunca hareketsiz durması gerektiği söylenmelidir. Geçici kateterler ani ve ters hareketlerde yeterli akımı sağlamayabilir ve bu durumda efektif diyaliz yapılamaz. Makinenin sık sık durmasına bağlı olarak diyaliz setindeki kan pıhtılaşabilir ve bu da hastanın yaklaşık iki yüz elli gram kan kaybetmesine neden olabilir. Eğer hastanın fistülü varsa önce fistülün sterilizasyonu yapılır, arter ve ven iğneleri yerleştirilir ve hasta diyalize alınır. Diyaliz süresi boyunca hastanın saat başı hayati bulguları alınır ve dosyasına kaydedilir. Hasta özellikle hipotansiyon, hipoglisemi ve kramp yönünden sıkı bir şekilde gözlemlenir. Bu komplikasyonlardan biri görülürse diyaliz hemşiresi hastaya müdahaleye başlar ve doktora haber verir. Hasta ile ilgili bilgileri doktora ileterek, gerekiyorsa hastanın kuru ağırlığının artırılması veya azaltılması yönünde doktoru bilgilendirir.

Dört saatin sonunda diyaliz hemşiresi tarafından hastanın diyalizi sonlandırılır. Diyaliz hemşiresi diyalizi sonlandırmadan önce hastanın tansiyonunu ölçer ve hastanın tansiyonu düşükse ona göre hastaya serum vererek işlemi sonlandırır. Hastanın kateteri varsa çıktıktan sonra pansumanını tamamlar ve kapatır. Hastaya, bir sonraki diyalize kadar pansumanını koruması gerektiği, gerekirse tekrar yapılması gerektiği anlatılır. Mümkün olduğunca kateter pansumanının ıslatılmaması ve üzerine yatılmaması gerektiği vurgulanır. Eğer hastanın fistülü varsa iğneler çekilir ve en az on dakika iğne yerlerine bası yapılır. Kan durunca iğne yerleri kapatılır. Diyaliz hemşiresi tarafından fistül bakımı anlatılır; hastaya fistüllü kolu ile ağır bir şey kaldırmaması, üzerine yatmaması, aşırı sıcaktan ve soğuktan koruması, ılık su ile pansuman yapması ve kişisel temizliğine özen göstermesi gerektiği anlatılır.

Sağlıklı günler.